Snelle wondgenezing vergt de juiste wondverzorging. Dat weet jij, dat weten wij. Maar hoe zorg je ervoor dat jouw cliënt met de juiste materialen verzorgd wordt?
In deze blog vind je een overzicht van veelvoorkomende wondverzorgingsproducten. Om je geheugen even op te frissen. Ben je benieuwd naar een van de producten? Vraag dan gerust een gratis sample aan op via onderstaande button.
De wetenschappelijke grondslag van de vochtige wondbehandeling is gelegd door Winter (1962). Hij toonde aan dat een wond sneller en een beter re-epithelialisatie vertoonde in een vochtig milieu dan drogen aan de lucht. Volgens Maklebust (1996) leidt de permanente vochtige behandeling tot een significant snellere vermindering van het wondoppervlak en meer granulatieweefsel. Daarnaast kon een versnelde re-epithelialisatie vastgesteld worden. Bovendien blijkt vochtig wondverband een goed reinigend effect te hebben zonder dat immunocompetente cellen beschadigd worden.
De lokale behandeling met wondverzorgingsproducten zijn erop gericht om de verstorende factoren in de wondgenezing weg te nemen zodat er een milieu wordt gecreëerd dat het lichaam in staat is om de wond op een snelle en effectieve manier te laten genezen. Het overgrote deel van de producten die lokaal worden ingezet zijn erop gericht om een vochtig wondmilieu te creëren. Dus vocht wegnemen bij natte wonden, het behouden van het milieu bij vochtige wonden en toevoegen van vocht bij droge wonden. Hierna worden de producten in beschreven met hun generieke werkingsmechanismen.
Wat vind je in deze blog?
Alginaten
Alginaten zijn natrium- of calciumzouten van alginezuur, een hydrofielpolysacharide afgeleid van zeewier die, in contact met natriumzouten uit het wondvocht, een gel vormen waarin exsudaat en mogelijk ook bacteriën worden vastgehouden. Door de aanwezigheid van calcium kunnen alginaten een hemostatische werking hebben, maar zou ook de proliferatie van de keratino-cyten vertraagd worden. Alginaten hebben een groot absorptievermogen en zijn gasdoorlaatbaar en met name geschikt voor diepe natte wonden.
De Decifera Alginate Dressing is een sterk absorberend verband. Bij contact met wondexsudaat ontstaat een vormvast gellerend wondverband. Dit draagt bij aan een vochtig wondmilieu dat de wondgenezing ondersteunt. Dit product houdt zijn vormvaste structuur, is gebruiksvriendelijk en minder pijnlijk voor je cliënt!
Schuimverbanden
Schuimverbanden zijn opgebouwd uit een opencellig schuimkussen (meestal polyurethaan) dat met grote capaciteit wondvocht absorbeert.
Plaatschuimverbanden zijn aan de buitenzijde afgedekt door een luchtdoorlaatbare, maar vocht- en kiemdichte polyurethaanfilm. Een niet-adherente wondcontactlaag voorkomt verkleven met het wondbed en maceratie van de wondomgeving. Ze kunnen meerdere dagen blijven zitten. Er zijn klevende (op basisvan lijm en silliconen) en niet klevende versies op de markt en geschikt voor vochtige tot natte wonden
Ken je de Decifera Foam Silicone Border Extra Thin al? Deze absorberende schuimverbanden zijn inzetbaar voor de behandeling van licht exsuderende wonden. De siliconen wondcontactlaag voorkomt verkleving aan het wondbed, waardoor jouw patiënt geen pijn bij het verewisselen van het verband ervaart. Effectieve wondzorg, mét een goed gevoel! Zo lever jij goede zorg tegen een verantwoorde prijs.
Cadexomeerjodium
Cadexomeer is opgebouwd uit een jodiumhoudend driedimensionaal netwerk van gemodificeerde zetmeelpolymeren. De werking berust op het absorberen van wondvocht en pus alsmede het reinigen en desinfecteren van het wondoppervlak. Tijdens het opnemen van wondvocht komt langzaam jodium in actieve vorm vrij. Het geïmpregneerd verband kan tot maximaal 6 ml vocht per gram absorberen. Werkingsduur: zolang er onverzadigde bolletjes in de buurt van de wond zijn.
Hemostatisch materialen
Deze producten bestaan uit cellulose, collageen of gelatine. De werking berust op het op gang brengen van het stollingsmechanisme door het klonteren van trombocyten aan het product. Een versnelde fibrinevorming is het resultaat. Bij stoornissen in de bloedstolling bij de patiënt zal de werking verminderen. Niet gebruiken bij het sluiten van de huid met hechtingen; de materialen kunnen namelijk een mechanische barrière vormen door het aan elkaar sluiten van de huidranden.
Geïmpregneerde verbanden
Ook wel vette gazen genoemd, zijn op basis van katoen, rayonvezel, siliconen of lipido-colloid. De gazen verkleven niet aan het wondbed en zijn geschikt voor oppervlakkige vochtige wonden.
Hydrogels
Hydrogels zijn complexe netwerken van polymeren verbindingen, waarbinnen het uitzettende medium (water) wordt vastgehouden. Het is een steriele gel die voornamelijk uit water bestaat, gebonden door een bindmiddel.
Dit bindmiddel zorgt ervoor dat de gel enigszins vocht kan absorberen en vasthouden. Dankzij het water in de gel kunnen korsten, fibrinebeslag en oppervlakkige lagen necrotisch weefsel verweken waardoor ze gemakkelijker los komen.
Rood granulatieweefsel wordt beschermd tegen uitdroging. Hydrogel heeft een verkoelend en pijnverzachtend effect, omdat het de wond vochtig houdt. Hydrogels creëren een vochtig wondmilieu bij droge wonden.
De Decifera Hydgrogel is een wondgel die kleine hoeveelheden wondexsudaat absorbeert. Door de compacte structuur blijft de gel goed in de wond zitten. Hierdoor heeft de gel een effectieve werking en ondersteunt het een optimaal genezingsproces. Als je de hydrogel aanbrengt op necrotisch weefsel, stimuleer het een autolytisch debridement. Je zet de hydrogel in bij de behandeling van droge wonden of necrotisch weefsel.
Honingpreparaten
Oplossingen met hoge osmolariteit, zoals honing, suiker en suikerpasta, beletten microbiologische groei, omdat de suikermoleculen de water moleculen bezetten, zodat bacteriën water tekort hebben om hun groei te ondersteunen.
Daarnaast is de anti-bacteriële werking van honing vooral te wijten aan de aanwezigheid van waterstofperoxide, voortgebracht door de werking van een enzym dat de bijen toevoegen aan de nectar.
Waterstofperoxide is een doeltreffend anti-microbiotisch middel in een voldoende hoge concentratie, maar in zeer hoge concentraties veroorzaakt het cellulaire schade en schade aan de eiwitten in het weefsel, door de toename van zuurstofradicalen. Dit beperkt de concentratie van waterstofperoxide die gebruikt kan worden als een antisepticum.
Fiberverbanden
Fibervervanden bestaan uit droge, goed absorberende carboxymethylcellulose vezels die bij contact met wondvocht verticaal vocht transporteert en vervloeit tot een gel. Bij zeer veel exsudaat kan het verband toch verzadigd raken, vandaar het advies om een secundair absorberend verband aan te brengen om het wondvocht op te vangen.
Fiberverbanden zijn geschikt voor vochtige tot natte wonden waarbij er sprake is van een gemacereerde wondomgeving.
Hypochloorzuur (HOCl) spoeloplossing of wondgel
HOCl ondersteunt het principe van een ‘osmotische shock’. Hierbij ontstaat er een verhoogde druk rondom de celwand, waardoor deze barst en de micro-organismen inactief worden gemaakt.
Hierdoor wordt de wondgenezing ondersteund. Om HOCl werkzaam te houden, wordt hier Natriumhypochloriet aan toegevoegd. De voornaam ste functie van NaOCl is om de gewenste pHwaarde in het product te waarborgen.
Polyhexamethylene Biguanide (PHMB)
PHMB heeft een antimicrobiële werking tegen bacteriën en schimmels. Dit zorgt voor een reductie van de microbiële aantallen. PHMB grijpt in bij het metabolisme van de bacteriële cel. Door PHMB kan de bacterie niet langer voedingsstoffen opnemen of afvalstoffen afscheiden. De cel vergiftigt zichzelf en sterft af.
Hydrocolloïden
Hydrofoob polymeer met hydroactieve partikels (pectine, gelatine, carboxymethylcellulose, polyisobutyleen of een combinatie hiervan) die in contact met het wondvocht een zachte en vochtige gel vormen in het wondbed. Het verband wordt meestal afgesloten door een (water en bacteriën werende) polyurethaantoplaag en is het meest occlusief van alle actieve verbandmaterialen. Een hydrocolloïd is geschikt voor droge tot vochtige wonden en creëert een zuur milieu. In een zuur milieu kunnen bacteriën zich niet vermenigvuldigen.
Povidonjodium
Het spectrum is breed en omvat bijna alle pathogene bacteriën en schimmels. De bruine kleur duidt op de aanwezigheid van jodium. Werkingsduur: zolang bruine kleur zichtbaar is. Povidonjodium is een vorm van jodium, waarbij dat element zich bevindt in een lange keten van vele polyvinylpyrrolidon-ringen.
Daarbij wordt gemiddeld 1 op de 20 plekken tussen de ringen ingenomen door een jodiumatoom. De stof kan worden opgelost in water (in tegenstelling tot jodium, dat in alcohol oplosbaar is).
Het middel prikt niet zoals het voorheen gebruikelijke joodtinctuur. In het water komt het jodium vrij en heeft het een desinfecterende en snelle en lang aanhoudende microbicide werking. Dit is een farmacodynamische eigenschap van povidonjodium
Zilver geïmpregneerde producten
Zilver heeft een antimicrobiële werking. Door bevochtiging van het kompres met water of wondexsudaat, wordt de afgifte van zilverionen in het vocht geactiveerd. Dit biedt een antimicrobiële werking zowel in het product als in de wond.
Dit gebeurt door middel van drie mechanismen: vergiftigen van speekselenzymen, remmen van proteïnen synthese en remmen van bacteriële DNA voortplanting.
Zilver dient op een klinisch relevant niveau aanwezig te zijn om een antimicrobieel effect te hebben. Dit betekent meer dan de minimale bacterieremmende concentratie (MIC) en bij voorkeur hoger dan de minimale bacteriedodende concentratie (MBC).
Wil je meer weten over complexe wonden? Doe dan één van onze gratis geaccrediteerde e-learnings! Zoals decubitus, skin tears of ulcus cruris. Je vindt alle e-learnings op het Educatiehuis.
Bron: E-book ‘Basistheorie complexe wondzorg’, 2021.
